Harm van Zuiden: Al sinds het begin een vertrouwd gezicht bij Kunsteducatie Nederland
Vanwege ons 20-jarig jubileum blikken we terug op bijzondere samenwerkingen. Eén van de mensen die al sinds onze beginjaren met ons meereist, is Harm van Zuiden. 40 jaar lang heeft hij zich vol passie ingezet als docent muziek en Fries! Dat deed hij in zijn geliefde Balk, op het CSG Gaasterland, later CSG Bogerman. In een interview spraken we hem over zijn ervaringen, mooie herinneringen en de impact van kunst- en cultuureducatie op jongeren.
Hoe en wanneer kwam je voor het eerst in contact met Kunsteducatie Nederland?
“Dat was via RiMa-educatie,” vertelt Harm. “Riemer had Friese contacten, waaronder ik. Destijds werkten we met CKV-vouchers van CJP. CSG Gaasterland besteedde deze vouchers voor de leerlingen en ontving daarnaast flyers van RiMa-educatie. Daar ben ik op ingegaan.” En zo begon een lange samenwerking, waarin alle derde klassen standaard deelnamen aan de Beat the City-workshop.
“Daarnaast kregen drie CKV-leerlingen de titel ‘cultuurambassadeur’. Zij bezochten, onder begeleiding van de plaatselijke culturele vereniging drie, door hunzelf uitgekozen, voorstellingen in een theater elders en selecteerden uit die drie een voorstelling welke het daaropvolgende jaar werd geprogrammeerd in de culturele jaaragenda voor het volgende jaar. Op de dag van deze voorstelling werden er workshops, bijna altijd door Kunsteducatie Nederland georganiseerd rondom hetzelfde thema, waardoor de leerlingen kunst en cultuur op een actieve manier beleefden. Deze dag noemden we dan de ‘theaterkick’. Dat sprak enorm aan.”
Wat is een van de mooiste of grappigste herinneringen die je hebt aan onze samenwerking?
Harm lacht: “Als je in Balk meeging, kreeg je standaard een suikerbrood mee. Daar zorgde ik voor. Er ging altijd een vaste groep workshopleiders naar CSG Gaasterland. Daar krijg je dan echt een band mee, en de leerlingen ook.”
Een bijzondere herinnering stamt uit 2014, toen een kunstproject plaatsvond in een tunnel in Balk. “De weg werd afgezet door de gemeente, en een dag van tevoren werd de tunnel zelfs wit gesausd. Het werd echt een project vóór en dóór de gemeente Balk. Op de muur kwam de tekst ‘Frysk bloed tsjoch op’, de eerste woorden van het Frysk volkslied, oftewel ‘Het Friese bloed, kom in beweging’. Dat gaf het een extra betekenis.”
Wat heeft kunst- en cultuureducatie volgens jou voor impact op jongeren?
“Het biedt hun de kans om zich creatief te uiten en kunst en cultuur van dichtbij te ervaren,” legt Harm uit. “Veel jongeren komen pas echt in aanraking met kunst en cultuur via school. Door deel te nemen aan projecten en workshops ontdekken ze hun eigen talenten en interesses.”
Hij ziet dat leerlingen zich op een compleet andere manier openstellen tijdens een cultuurdag dan bij reguliere vakken zoals wiskunde, taal of scheikunde. “In de algemene vakken kunnen ze uitblinken door hun kennis, maar bij kunst en cultuur moeten ze iets anders aanspreken. Ze laten zich op een andere manier zien, gebruiken hun fantasie. Vaak stappen ze uit hun comfortzone, maar ze doen het wel – en ontwikkelen zich echt. Dan kreeg ik achteraf de opmerking ‘Dit was echt vet, meneer’ nadat ze een dansworkshop hadden gevolgd. Dat vind ik heel belangrijk. Ze komen in contact met een nieuwe vorm van leren, met cultuur, en ontdekken dat ze zich op een andere manier kunnen uitdrukken dan ze gewend zijn.”
Hoe heb je Kunsteducatie Nederland in de loop der jaren zien veranderen?
“Toen we begonnen, was het nog een tweemansbedrijf,” herinnert Harm zich. “Je kon gewoon bellen met de vraag ‘Kom je een project draaien?’.Zijn directe aanspreekpunt Sil Loeters was altijd van vaste en grote waarde in de contacten. Nu is het allemaal veel professioneler geworden. Er wordt met duidelijke offertes gewerkt en afspraken worden goed vastgelegd.” Ook de keuzes in workshops is de afgelopen jaren enorm uitgebreid.
Ondanks deze professionalisering is de kern van Kunsteducatie Nederland hetzelfde gebleven: jongeren inspireren met kunst en cultuur
Hoewel Harm inmiddels met pensioen is, {zijn afscheid werd geheel georganiseerd met KENL, waarbij alle leerlingen een feestelijke cultuurdag kregen aangeboden) zet hij zich nog altijd in voor educatie. Tegenwoordig geeft hij les aan asielzoekers, waarbij hij hen niet alleen de Nederlandse taal leert, maar ook uitlegt hoe de cultuur hier in elkaar zit. “Hoe doen we dingen in Nederland? Dat is voor hen minstens zo belangrijk als de taal zelf.”
Wij zijn ontzettend dankbaar voor de jarenlange samenwerking met Harm en wensen hem een heerlijk, welverdiend pensioen.
